Ebced İlmi

İSİM SEÇERKEN DİKKAT EDİLECEKLER

Aileler çocuklarına isim seçerken çok dikkat etmelidirler. Günümüzde bu meseleye pek ehemmiyet verilmediğinden insanlar kötü isimlerin olumsuz etkileri altında kalmaktadırlar. Manası hoş olmayan ve hatta dinimizce tasvip edilmeyen nice isim bilinçsizce çocuklara verilebilmektedir. Onun için isim arayışında olan herkes şu hususların her birine azami derecede dikkat etmelidir;


  • İsim seçerken fail manası olan yani yapan, işleyen, tesirli ve etkin manalarını taşıyan isimler tercih etmek evladır. Yani verilecek olan isim edilgen değil etken olmalıdır. Mesela ‘Nasır’ ismi yardım eden kişi demektir. ‘Mensur’ ismi ise yardım edilen kişi demektir. Dolayısıyla etken isim olan ‘Nasır’ ismini tercih etmek daha uygundur.

  • Peygamberlerin, Ashâb-ı Kiramın, büyük veli zatların isimleri ve dinimizce tavsiye olunan diğer isimlerin tercih edilmesi berekete vesile olacaktır. İsim seçerken bu husus dikkate alınmalıdır. İbni Abidin şöyle buyurmaktadır ;
    ‘’Çocuğa konulacak isimler arasında en efdal olanı, Abdullah, sonra Abdurrahman, sonra Muhammed, sonra Ahmed, daha sonra İbrahim’dir.’’

  • Kuran-ı Kerim'de geçen her kelimenin isim olmayacağı iyi bilinmeli ve ‘bu kelime Kuran-ı Kerim'de geçiyor, isim olur” mantığıyla çocuklara verilmemelidir. Kuran-ı Kerim'de bazı kafirlerin isimlerinin de bulunduğu unutulmamalıdır.

  • Hıristiyan, Yahudi veya Kâfir isimleri kesinlikle çocuklara verilmemelidir. Nitekim İmâm-ı Rabbâni Hazretleri şöyle buyurmuştur :
    ‘’ Böyle isimleri almaktan, korkunç aslanlardan kaçmaktan, daha çok kaçmak lazımdır. Çünkü bu isimler ve onların sahipleri, Allah-ü Teâlânın düşmanlarıdır. Onun Peygamberinin düşmanlarıdır. ’’

  • İsim verirken; anlamının güzel olmasına, verdiği mesaja, yaşadığı toplum ve kültüre yabancı olmamasına ve çocuğun taşıyabileceği ağırlıkta olmasına özellikle dikkat edilmelidir. Manası olmayan isimler sırf söylenişi güzel, kulağa hoş geliyor diye çocuklara konulmamalıdır.

  • Esma’ül Hüsna Cenab-ı Hakk’ın 99 güzel ismidir. Bu isimlerden bazıları Allah-ü Teâla ile kulları arasında müşterektir. ‘Er-Reşid’ ism-i şerifi gibi. Bazı isimler ise sadece Cenab-ı Hakk’a mahsustur. ‘En-Nûr’ ve ‘Es- Samed’ ism-i şerîfleri gibi. Samed ism-i şerîfi :‘’Hiç kimseye muhtaç olmayan, herkesin kendisine muhtaç olduğu’’anlamına gelmektedir. Dolayısıyla bu ism-i şerîfler gibi Allah-ü Teâla'ya has isimler çocuklara verilmemelidir. Şayet çocuklara Cenab-ı Hakk’ın isimleri verilecekse başına, 'kul' anlamına gelen 'abd' kelimesi eklenmelidir. Abdullah, Abdurrahman, Abdurrahim, Abdulkadir, Abdullatif ve Abdussamed gibi. Bir hadis-i şerifte şöyle buyruluyor:
    ‘’Allah’ın en ziyade sevdiği isimler, Abdullah ve Abdurrahmandır’’ (Müslim)

  • Bizimle Allah-ü Teâla arasında müşterek(ortak) olan Ali, Reşit, Aziz gibi isimleri koymak caiz olsa da, zamanımızda bu isimleri çocuklara vermemek daha evladır daha uygundur. Zira bu isimleri söylerken hürmet etmek ve gayet saygılı olmak lazımdır. Böyle isimleri söyleyerek, sahibine hakaret etmek, isme de hakaret olur. Bilerek hürmetsizlik eden kâfir olur. Mesela, ismi Abdülkadir olana Kuveydir, Muhammed yerine Hamdo-Mami, Mahmud ismine Maho, Hasan yerine Hasso, Süleyman yerine Sülo, İbrahim yerine İbo, İsmail yerine İso demek, bu isimlerle alay etmek olur. Bu isimlerle alay etmek niyet edilmezse küfür olmaz ise de, küfre benzeyen şeyi söylemekten sakınmak lazımdır. Bu sözü işitenin söyleyen kişiyi bu hususta uyarması ve ona doğruyu öğretmesi vaciptir.

  • MUHAMMED ism-i şerîfi mutlak olarak memdûh(övülmüş) manasına olup, onu isim olarak almada ve isimlendirmede sakınca bulunmamaktadır. Ancak şunu da belirtmek gerekir ki; Muhammed ism-i şerifi çocuğa verildiğinde gayet hürmet ve saygı göstermek icap eder. Zamanımızda gerekli hürmet gösterilmediği için Muhammed ism-i şerîfi yerine ecdadımız gibi Mehmed ismi konulması daha uygundur. İki hadis-i şerif meali şöyledir:

  • ’’Muhammed ismini koyduğunuz çocuğu dövmeyin ve iyilik edin!’’[Bezzar]

    ‘’Muhammed isimli kimseyi hakir görmeyin, onu mahrum etmeyin! Onun bulunduğu bir evde, bir yerde bereket vardır’’ [Deylemi]


  • Peygamberlerin ve Cebrail, Mikail, İsrafil, Azrail Aleyhisselam gibi meleklerin isimleri çocuğa konunca, o çocuğu ismini söyleyerek kötülemek, ona küçültücü şey söylemek, onu aşağılamak caiz değildir. Çünkü bundan, o ismi aşağılama mânâsı çıkabilir. Ancak ismini söylemeden, (Sen şöylesin, sen böylesin) denebilir. (Şir’a şerhi)

İmam-ı Mâlik hazretleri, bu yüzden Yâsin, Cebrail, Azrail gibi isimlerin çocuklara konmasının mekruh olduğunu bildirmiştir.